Мүнөө таанадай анхаралда, хүндэтэ уншагшад, Эгэтын дасанай шэрээтэ лама Амгалан Дашицыреновтэй энэ нюурта уулзая.

Дашицыренов Амгалан Дармабазарович Эгэтын – Адагай дунда һургуули 1985 ондо амжалтатайгаар дүүргэжэ, Улан – Үдын ДОСААФ-ай дэргэтэхи жоолошоной курсада жэл тухай һуража гарһан байнаю Һүү лээрнь 1986-88 онуудта Монголой Улаан – Баатарта хоёр жэлэй хугасаа соо Совет Армиин сэрэгэй албанда ябаа. Бусажа ерээд, түрэл колхоздоо жэл хахад 1990 он болотор жолоошоноор хүдэлөө. Хаара багаһаа һонор, һүбэлгэн хүбүүн ном үзэлгэндэ ядамаггүй бэлэй. 1990 ондо Эгэтэн дасанай зууршалгаар Амгалан Дашицыренов Ивалгын дасанай буддын шажанай дээдэ һургуулида эльгээгдэжэ, гурбан жэлэй туршада бурхан шажанай номые шудалһан юм. Заалгаһан багшанартаа: эмшэ гэбшэ лама Цыден-Дамба, Монголой буддын шажанай дээдэ һургуулиин ректор – дарга, Түбэдһөө ерэһэн үндэр наһатай дооромбо багша, Ивалгын дасанай буддын шажанай дээдэ һургуулиин дарга Чойдоржо лама, зурхайша лама Доржожаб гээд, бултандань доро баясан ябадаг юм.

1993 онһоо мүнөө болотор Амгалан ламбагай Эгэтын дасанда хүдэлнэ. Түрүүшээр гэбгыгээр хүдэлжэ, хэшээл үгэдэг һэн.

1997 онһоо соржын албан тушаалда дэбжүүлэгдэһэн, удаань 2000 оной октябриин 6-да дасанайнгаа шэрээтээр һургагдаа һэн.

Эгэтын дасанда тон онсо шухала түүхэтэ баримтатай уншагдажа боломоор хуралнууд – Балдан – Һама сахюусан, Зула хурал, Дуйнхор дүбшэдэй хурал, Доншод хурал, Намсарай хурал, Ганжуурай хурал, Майдарын хурал, Дайшад хурал, Дүгжүүбэ – гэхэ мэтэ үндэр хэмжээндэ олоной хабаадалгатайгаар үнгэргэгдэдэг болонхой. Хурал бүхэн нютаг бүхэндэ даалгагданхай. Энэ ехэ Дүгжүүбын хуралые манай Эгэтын – Адагай зон жилдагуур, һүзэгшэд бүгэдөөрэн даажа, голложо харуулна.

Дасандамнай ехэ барилга хэгдэжэ, багахан тосхоной түхэлтэй болонхой: хэдэн ламанарай гэрнүүд, гостиница, жаган, котельнэ, гараж, Зандан-Жуу бурханай сүмэ, мастерской, шэрээтын гэр, түбэд эмшэнэй гэр, конторо, столово г.м. олон даа. Дасанай мүндэлгэгдэ зорюулагдаһан ехэ марафон аймагай түбтэ үнгэргэгдэһэн юм. Зандан-Жуу бурханай шулуун дуганай барилга түсэгэжэ, 1993 оной зулгы дулаахан зунай нэгэ үдэр, июлиин 22-то, энэ сүмын арамнайда үзэгдөөгүй олон зон сугларһан юм. Тиихэдэ Зандан-Жуугай арамнай Буряад ороноймнай ажабадалда тон шухала удха шанартац үйлэ хэрэг боложо үгөө.

Эндэ хэгдэһэн ажалые хараад, хэмжээд үзэхэдэ, урдахи жэлнүүдтэ шэрээтэ байһан ламбагайнар Доржо Цыдэнэй ба Булад Цыренпэлэй, мүн дасанай советигээр хүдэлһэн Рэгзэн Эрдынеевэй хубита үүргэ ехэ даа. Гадна эндэ шэрээтэ Амгалан ламбагай ба соржо Еши-Галсан ламабагай хоёрой албан тушаалаа наринаар мүнөө үень ябуулһанай аша юм.

Эндэ һая минии һонирхоһон хэдэн асуудалнуудта шэрээтэ Амгалан ламбагай тодорхой харюу үгэбэ: «Мүнөө бидэнэй шахардуу, хүшэр хүндэ байдалда ороод байһамнай мэдээжэ ааб даа. Гансал өөһэдынгөө хүсэ шадалда түшэгдэжэ, найдажа, бүгэдынгөө оролдолгоор нютагайнгаа хамтын ба үмсын ажахынуудые һандаргаангүй, мал ажал, газар таряалан дээрэ гүйсэд оролдожо хүдэлхэ саг тулажа ерээ гэхээр тбанай. Дасанай ажабайдалда Арадай Хуралай депутат Ц.Э.Доржиев, мүн аймагаймнай гулваа Б.Г.Жигжитов ехэ туһа хүргэдэг юм. Дасан хүнгэн машина «Волготой» боложо, ябагадахаяа болинхой.

Үнгэрэгшэ хабар аямагай суглаан дээрэ һургуулинуудта шажанай һургаалаар хэшээлнүүдые үнгэргэдэг болгохо тухай асуудал зүбшэн хэлсэгдээ эн. Шэнэ котельнэ бтэжэ, гараж гостиница хоёрто халуун уһан дамжуулагдаха. Мүнөө жэл Зандан Жуугай шэнэ дуан ашаглалгада үгтэхөө хараалагдана. Ерэхэ зун дасанайнгаа түүхын музей нээхэбди. дасанаа улам һэргээн хүгжөөхэ ажал ябуулнабди. Бидэнэр үйлөөрөө буянтай гээшэбди. Зандан Жуу бурхана хажуудаа тахяад байхадаа, орон нютагнай амгалан, зол заяатай, баян хэшэгтэй байг лэ даа».