“Гушан гурбан Гулбайнуудай али нэгэ нуурайнь хоёр тээнь түбхинэн, алтан дэлхэй дээрэ аха дүү боложо, түрэһэн хоёр бүһэтэйшүүл айл аймаг һуудаг һэн ха. Ахань ганса монсогор бухатай, хахинадаг хаһаг тэргэтэй бэлэй, гэбэшье уг залгаха үритэй хадаа сэдьхэл дүүрэн һэн. Дүүнь үзүүр баян, хэдэн азарга адуутай һэн.
Шэрэнги Буурал баабай тухай домог һайхан сэдьхэл хурылһан үльгэр гэхэдэ болоно. Энэ үйлэ хэрэгые тэды ондо болоо гэжэ тобшолхо аргагүй хадань, урдын урда сагта болоо гэе гэжэ Ц. Бадмаев энэ домог эхилнэ.
“Гушан гурбан Гулбайнуудай али нэгэ нуурайнь хоёр тээнь түбхинэн, алтан дэлхэй дээрэ аха дүү боложо, түрэһэн хоёр бүһэтэйшүүл айл аймаг һуудаг һэн ха. Ахань ганса монсогор бухатай, хахинадаг хаһаг тэргэтэй бэлэй, гэбэшье уг залгаха үритэй хадаа сэдьхэл дүүрэн һэн.
Дүүнь үзүүр баян, хэдэн азарга адуутай һэн. Хүн бүхэнэй энэ дэлхэйдэ һууха наһаниинь хэмжүүртэй һэн тула, ахань хада гэртээ хариха сагайнгаа дүтэлхэдэ, яһаяа шэрэхэ мори эрижэ дүүдээ хүбүүгээ эльгээбэ. Харуу абгань ахынгаа хүбүүндэ, - тиимэ элбэг морин байхагүй – гээд зандарһан гэлсэдэг. Ахань алтан дэлхэйтэй хахасаха сагайнгаа тулажа ерэхэдэ, ганса хүбүүгээ дуудажа:
- Хаһаг тэргэдээ бухаяа оруулаад, яһан бэеыем тээжэ, шэрэнги түглын хойто захада байһан томо шэнэһэнэй хажууда хүдөөлөөрэй, тэрэ багташни томо хара хирээнүүд шууяа татан хаагалалдаха, тэрээнһээ бү айгаарай даа – гээд наһа бараа бэлэй.
Хүбүүн эсэгынгээ заабари соонь бүтээбэ.
Жэл үнгэрөөд байхада, баян дүүгэйнь оло мянган адуун Түрхэлэй нэмэри тайга соо үбэлжөөд, хабар дулаан болоходо, Яруунынгаа дуулимда субажа эхилбэ. Һубарин гараһан адагуусан бүхэниинь унаад лэ үхэжэ байха юм. Олон адуунайнгаа үхэхэдэ, одоол гэмтэйгээ ойлгоо һэн. Тэрэ дарыдаа нүгэлөө арилган, тарган адуу, хун сагаан хони гаргажа, хонин төөлэйтэйгээр олон бэрхэ ламанарые залажа, ахынгаа хүдөө табиһан газарыень тахиһан юм ха” (Ц. Бадмаев). Иигэжэл Шэрэнги сэлеэнэй хажууда Буяа Буурал баабай тахигдадаг болоһон домогтой.
Комментарии