Багшанарай hургаал тугтал адляар

Бага наhанhаа сахижа ябаhанаа,

Багшын ажалай соло дуудалсан,

Байнаб урдатнай, баяраа хүргэн…

Валентина Николаевна Аманжулова 1957 оной тахяа жэлэй хабарай эхин hарын13-да Зэдын аймагай Ёнхор нютагта түрэhэн намтартай. Υнэр баян Банзаровтанай бүлын гурбадахи үхибүүн боложо, алтан дэлхэйдэ мүндэлhэн байна. Абань Николай Гомбоевич 1921 оной, бүхы наhаараа бухгалтераар хүдэлөө. Эсэгэ орогоо хамгаалгын Агууехэ дайнай эхилхэдэ, фронт мордожо, Берлин хүрэтэр хатуу шанга байлдаануудта хабаадалсажа ерэhэн байгаа. Эжынь, Нина Бальжиевна, багша мэргэжэлтэй, олон жэлнүүдтэ хүүгэдэй сэсэрлигэй даагшаар ажаллаhан .

Валя басаган бага балшар наhандаа түрэл нютагайнгаа hайхан агаараар амилжа, Зэдэ голойнгоо эрьедэ наадажа ехэ болоhон юм. Нютагтаа хүндэтэй Банзаровтан дүрбэн басагадаа, ганса эрхэ хүбүүгээ гарыень ганзагада, хүлыень дүрөөдэ хүргэжэ шадаа. Эжынгээ ажалай зам дамжуулан, гурбан басагадынь багшанар боложо гараа.  Эгээ ехэнь, Роза Николаевна- хари  хэлэнэй багша,  Раиса Николаевна-эхин классуудай багша.

Валентина Николаевна нютагайнгаа 8 жэлэй hургуули дүүргээд, 1971 ондо Улаан- Υдын багшанарай училищида hурахаяа ороо. Һүбэлгэн ухаатай басаган эрхимээр hуралсалаа дүүргэжэ, 1975 ондо эхин һургуулида зааха багшын мэргэжэлтэй болоо. 1975 он… Энэ жэл багшын намтарта онсо һуури эзэлбэ.  Хабарай эхиндэ аляа хонгор залуу наһандаа инаг дуранай охиндо абтажа, һалбаран бадархадаа, залуу  сэбэрхэн оюутан Сергей Калиевич Аманжуловтай хуби заяагаа холбоо.  Баһа багшанарай училищиин зурагай факультет дүүргэһэн Сергей Калиевич Валентина Николаевна хоёр, түрэл Ноёхон нютагтань, «А» үзэг эрдэмэй дээжэ, аяга сай - эдеэнэй дээжэ гэжэ түрүүшынгээ хэшээл нээжэ, багша мэргэжэлэйнгээ зам эхилхэеэ ерэһэн юм.1976 ондо инаг дуранайнь түрүүшын сэсэг – ехэ басаганиинь Вика, һүүлдэнь, 1978ондо, Туянань түрөө.

Һураха эрмэлзэлтэй хадаа  ажалайнгаа хажуугаар хоюулан Буряадай гүрэнэй Д. Банзаровай нэрэмжэтэ багшанарай институдта һуража гараа.

1980 ондо Зэдын аймагай Оёорой дунда һургуулида ажаллахаяа ерэбэд. Тэрэ үедэ Валентина Николаевна багшын ажал хүнгэн бэшэ гэжэ ойлгоһон байна. Теэд багша болохо табисууртай байгаа хадаа, бүхы хүсэеэ зорюулна. Хэшээл бүхэнөө һайсаар түсэблөөд, ямар бэ даа аргаар һурагша бүхэнэй һонирхол татан, ухааень гүйлгэхэ нюуса мэдэдэг һэн. Олон тоото нээмэл хэшээлнүүдые үгэхэ, аймаг соогоо үнгэргэгдэжэ байһан конференци, семинарнуудта эдэбхитэйгээр хабаадалсаха, тэрэ сагайнгаа шэнэ аргануудые нэбтэрүүлжэ, инновационно технологи хэрэглэхэ,  үшөө тиихэдээ, эхин классуудайнгаа бүлгэмэй түрүүлэгшээр ябаһан юм. 1986 ондо туршалгын класс эмхидхэгдэжэ,  6 наһатайһаа  үхибүүд түрүүшынхиеэ һуралсалаа эхилһэн байна.

2000 ондо аймаг соогоо боложо байдаг багшанарай конкурсдо түрүү һуури эзэлээд, «Жэлэй багша» гэжэ нэрэ зэргэдэ хүртэжэ, саашань республикын мүрысөөндэ хабаадаба.

Баян дүй дүршэлтэй, оюун бэлигтэй Валентина Николаевна хорин  долоон жэлэй туршада эхин классай багшаар хүдэлөө. Ажалдаа абьяастай, бэрхэ мэргэжэлтэн байһанаа харуулжа, 2002 ондо эрдэм һуралсалай талаар директорэй орлогшоор томилогдоо.

Валентина Николаевна өөртөөшье, һурагшадтаашье, багшанартаашье шанга эрилтэ табидаг юм. Эсэшэ сусашагүй, һонюуша, шэнэ юумэндэ тон ехэ татасатай хадаа, эрдэмээ ходол дээшэлүүлжэ ябадаг. «Шэнэ эрилтын һуралсалай сэгнэлтэнүүд» гэһэн конкурсдо хабаадаһанайнь түлөө, аймагай һуралсалай таһагай зүгһөө Санкт-  Петербург хото һурахыень эльгээһэн байна. Һуралсалай талаар ажал ябуулгаяа үргэнөөр эрхилхын тула А.И. Адамскын «Эврика» гэжэ институдай курснүүдые, үхибүүдые хүгжөөн болбосоруулха Б.А. Воронцовой курснүүдые  шагнажа, шэнэ технологинуудые нэбтэрүүлхэ ажал ябуулна.

Һургуулимнай олон тоото янзын конкурснуудта ходо хабаадажа байдаг. Жэшээлхэдэ, социальна талаар «Мы создаём здоровое общество» гэһэн проект хамгаалжа, 20 мянган түхэриг шүүһэн байнабди. Багшанарай коллективэй һайн үрэ дүнгүүдые туйлаха хэрэгтэ Валентина Николаевнагай хүсэл оролдолго ехэ. Залуу ургажа ябаа багшанартаа сэнтэй һургаал заабаринуудаа баһал үгэжэл байдаг.

Энэ багшамнай алишье талаараа дүрбэн тэгшэ, бэлигтэй хүн болоно. Юундэб гэхэдэ, шадахагүй гэжэ юумэнь үгы: теннис, волейбол наадажашье байха, дуулажашье байха, амтатай эдеэ буйлуулжашье байха, ехэ хүндэмүүшэ эхэнэр юм. Хүндэ урагшатай, ходол туһалха гэжэ оролдохо.

Дүй дүршэл ехэтэй энэ багшын омогорхол болохо, һургажа гаргаһан 10 үеын үхибүүдынь хаа хаанагүй амжалтатай һурана, ажаллана. Гурбан һурагшадынь алтан медаляар, табань- мүнгэн медаляар һургуулияа дүүргэһэн байна. Олонхинь дээдэ һургуулинуудта ородогынь бултанда мэдээжэ. Жэшээлэн һүүлшын жэлнүүдые абаад хараа һаа, Евграфова Лена Буряадай хүдөө ажахын академи улаан дипломоор дүүргэнхэй, Ванкеев Эрдэм ВСГТУ дүүргээд, космическа сэрэгүүдтэ алба хэнэ,  Тугаринова Настя – Эрхүүгэй түмэр харгын университет  дүүргэжэ, ажалайнгаа зам олонхой. Υшөө тиихэдэ, Федотова Вероника- Уральска федеральна Б. Ельцинэй нэрэмжэтэ университедтэ һурана, Дашиева Маша- Томск хотын гүрэнэй университедтэ, Харламова Вика-Новосибирск хотын университедтэ, Цыбикжапова Таня, Буянтуева Сэсэг, Бадмаева Цэндэ, Карпушкеева Настя, Галсанова Надя, Тасарунов Мунко-БГСХА- да,  Цыдыпова Вика-ВСГТУ-да г.м.

Валентина Николаевнагай үнэн сэхэ хэжэ ябаһан аша габьяань баярай олон бэшэгүүд, Һуралсалай ба эрдэм ухаанай министерствын зүгһөө хүндэлэлэй грамотанууд, Буряад республикын президентын грамота,  «Россин Федерациин һуралсалай хүндэтэ хүдэлмэрилэгшэ», дээдэ категориин багша, хоёр дахин (2009 ба 1011 онуудта) «Жэлэй директорэй орлогшо» гэһэн хүндэтэ нэрэ зэргэнүүд гэршэлнэ. Энэ хадаа нойргүй үнгэрһэн һүнинүүдэйнь, амар заяагүй хэжэ ябадаг ажалайнь үрэ дүнгүүд лэ!

Тулга түшэг болохо наһанайнь нүхэр Сергей Калиевич баһал нэрэ солотой  юм. Ажалай ба зурагай багша, угһаа уран бэлигтэй, гартаа  дүйтэй, али тэгшэ хүн. Хэды олон һурагшад Сергей Калиевичай ударидалга доро һургуулиингаа мастерской соо дархалжа һурааб!. Гансашье аймагай бэшэ, үшөө республикада болодог гар урлалай выставкэнүүдтэ янзын бүтээлнүүдые бэлдэжэ, түрүү һуури эзэлдэг  юм. Һургуулиингаа заһабарилга, шэнэлэлгэдэ бүхы уран шадабарияа табижа, хүнэй нюдэ хужарлуулха, ирагуу һайхан хоолойгоороо шэхэ хужарлуулха.

Абань, Кали КенжебаевичАманжулов, дайнай ветеран, 1920 ондо Казах республикын Джезказган хотодо түрэһэн. Олон жэлдэ Гусиноозёрск хотын шахтада түрүү шахтёр ябаа. Дарижаб Гонгоровна хоёр хүбүүдэйнь энэрхы эжы. Сергей Калиевич үри бэеын нангин үүргэ дүүргэжэ, гурбан зөөлэнөөр аба эжыгээ хараа.

Олон жэлэй хугасаа соо аймагайнгаа зурагай багшанарай нэгэдэлэй хүтэлбэрилэгшөөр хүдэлөө. Сергей Калиевичда һуража гараһан һурагшадай олониинь элдэб мэргэжэлтэй боложо гараа. Бадмаев  Аюша- Хяагтын аймагай милициин подполковник, Бужигаев Алдар «Россин Герой» гэһэн нэрэ зэргэтэй, Жалцанов Эрдэни- «Yльгэр» театрай  ахамад режиссёр г.м.

Дээдэ шатын багша,  Аманжулов Сергей Калиевич, 2010 ондо «Россин Федерациин һуралсалай хүндэтэ хүдэлмэрилэгшэ» гэһэн шанда хүртэһэн юм.

Хүн үхибүүдээрээ жаргалтай гэжэ хэлсэдэгынь зүб гэжэ һананаб. Хоёр басагадынь, угаа үргэлжэлүүлхэ Виталий хүбүүниинь булта дээдэ һургуулинуудтай, 6 амтатайхан аша зээнэр үндыжэ байна.

Энэ гаража байһан луу жэлэй урдахана хүндэтэ Валентина Николаевна 55 наһанайнгаа ойн баяр тэмдэглэхэеэ байна. Манай һургуулиин коллектив ба  һурагшад иигэжэл саашадаа зол жаргалтай, элүүр энхэ, үшөө олон жэлнүүдтэ амар мэндэ ябахыетнай, Валентина Николаевна, хүсэнэбди!