Буряад оронойнгоо хойто зүгтэ оршодог, түүхэ домогоор баян Баргажанай аймаг анхан байгуулагдаһаар 100 жэлэйнгээ ойн баярые эдэ үдэрнүүдтэ тэмдэглэбэ.

Хада уулануудаар бүрхөөгдэһэн, үзэсхэлэнтэ һайхан энэ газар үльгэр домогто Баргажан-Түхэм гээд нэрлэгдэдэг һэн. Энэл газарта Россиин империин түрүүшын дархан газар нээгдээ. Алта олзоборилго болон үйлэдбэри эршэтэйгээр хүгжөөгдөө. Энэл аймагта декабристнууд ажаһуугаа.

100 жэлэй ойн баяраа угтажа байhан Баргажанай аймаг руу айлшалжа,  үзэсхэлэнтэ дайдын нуга нютагуудаар аяншалан ябахаяа Буряадамнай олон лэ зон хүсэлдэг ёһотой. Түрүүлэн лэ урда талаhаа Улаан-Бургааhатай хада уулануудтай, баруун тээгээ Буха –Шулуун ноентой, орьел үндэр Бурхан Баабай шүтөөнтэй Баян гол нютаг нэрлэмээр. Социалис ажалай табан геройнуудтай энэ нютаг мүнөөшье дүрөө дээрээ гээд Баянголой нютагай захиргаанай толгойлогшо Наталья Очирова мэдуулнэ.

Баргажанай аймагай түүхэтэ найрай уедэ Банголой зон нютагаа түүрээн, 1930-аад онуудаар эхи табиhан Хундэлэлэй номтой олониие соелой мэргэжэлтэн Максим Дампилон танилсуулаа.

Тоонто нютагайнгаа домог түүхэ хүндэлэн, ажалша зонойнгоо нэрэ хүндые үргэжэ, хэhэн ажалыень сэгнэн үргэлжэлүүлхэ зорилготойгоор ажалаа ябуулжа байhан тухайгаа Баянголой гулваа Очир Гомбоев тэмдэглээ.

Баргажанай аймагай 100 жэлэй ойн баярай үедэ Баянголой Соел гэжэ hууринhаа гараhан суута барилдааша Борис Будаевта аймагай хүндэтэ эрхэтэн гээд нэрэ хүндэ олгуулаа. Тиин түрэhэн гараhан нютагайнгаа хүндэдэ хүртэжэ байhан суутай тамиршан олондо баяраа мэдүүлээ.

Бархан уулаяа тахижа хугжэн байдаг нютагуудай нэгэн Хилагана нютаг болоно. Эндэ баhал олон зоной дэмжэлгээр номой сан баригдаа. Номой сангай хүдэлмэрилэгшэ Аюна Гармаева буянта хэрэгтэ хубитаяа оруулһан нютагайнгаа зондо баярые хургэбэ. Баргажан дайдаhаа гараhан суута барилдаашадай аба Очир Бухаевич Цыренов Лугшахаан нютагтаа ан бухан ажаhуужа, хүдөөдэ түрэл дайдадаа ажамидарха хэрэгтэй гээд онсолон хэлэнэ. Муноо сагта харгы заhагдажа байна, мал ажалда дэмжэлгэ үгтэбэл, залуушуулшье нютагаа бусаха гээд Лугшахаанай аха захатан hанамжална.