Буянтуева Евдокия Дабасамбуевна, пенсионер. Сэлэнгын аймаг Ташар нютаг

Түрэһэн эхэ, эсэгэмни Галсан-Дабаа нагасын абаралаар, гурбан һара болгоод, Буянтын Дабасамбуутанда, үхибүүдгүй, гушаад наһатай болоһон айлда намайе үгэһэн болоно.

Удаан болонгуй Дари эжы иимэ зүүдэ хараба юм ха. «Ошор ламхайнгаа орхимжо олоод, үбэртөө хээд ябатарни, урдаһаамни сэрэгшэд – улаантан, сагаантан намналдажа ерэбэ. Ехээр айжа, ламын басаган гэжэ намайе, баһал Ошор ламахайтаймни адли, Улаан-Үдын үндэр сагаан шорондо хаахань гээшэ гү» гэжэ ехээр айжа байтараа һэришэбэ юм ха. Үглөөниинь бодоод, Цыдып абые: «Ошол даа, нагаса юун гэжэ айладаха юм ааб», - гэжэ эльгээбэ. Галсан-Дабаа нагаса иигэжэ айладаа ха: «Үндэр түрэлтэй хүн танайда бусажа ерэхэнь, саг тиимэшэг байха. 7 наһа хүрэтэрэнь абажа шадахагүй байнат, зай би 7 жэлэй заһабари хэжэ үгөөд, энэ юртэмсэһөө халихаб, таанар шэнэ һэеы даража, шэрдэг хээд, Долгор эгэшыемни һуулгаад, даллага абаарайт, би абаад ябахаб» гээ ха.

Уданшьегүй эжи түрэхэ боложо, мүнөө 72-нэйгээ жэлдэ ябажа байһан Владимир Цыдыпович гал могой жэлдэ түрэһэн ха. Нагасынгаа һайнда элүүр энхэ, үнэр баян, һайн һуунал даа, гансал Дари эжын голхорхо, гомдохо юун байгааб гэхэдэ, «манай Володя һүзэггүй, Бурхан лама гэхэдэ, гараараа зангаад, газаашаа гарашадаг, хара түмэр түдэгөөрөө носолдожо байдаг. Бамбаймни түрэбэ гэжэ һанаһамни, гайхалтай, тад ондоо ябадалтай»,- гээд лэ ходо хэлэжэ һуудаг байгаа.

Эжымнай 87-той боложо морилоо, 1904 ондо түрэһэн байгаа. 1991 ондо Далай лама морилжо, Тамчын дасан арамнайлха гэжэ залараа. Хүн зон олоороо сугларжа, манай Юрөөһөөшье хүгшэн залуугүй ерээ, тэдэн соо Владимир Цыдыпович түрэлхидөө асаржа ерэһэн. Хэзээдэшье Володя яаралгүй, дасанай үүдэ ороод, холохон зогсожо байтарнь, гэнтэ Далай лама хорёод алхам үнгэржэ гараһан аад, һахигшадай ба сагдаанарай гарһаа һугаржа гараад, Володиин гарһаань хүтэлөөд, өөрынгөө шэрээдэ хүрэтэр абаашад, бурхадай урда орхижорхихоһоонь хойшо һүзэг түрэһэн юм. Би гайханалби, хэды саг соо, хэзээдэ түбэд үзэг үзөө юм бэ, мүнөө болоходо, ламбагай болошоод, Бурханай номуудые уншажа һуудаг лэ. Монгол ошожо, багшатай болонхой. Баһа Далай лама зүүдэндэнь ерэжэ, Очирваани сахюуса бүтээжэ тахи гээд ябашоо ха. Улаан-Баатар ошожо, нүхэрынь – Мария Санжиевна Бурхан залажа, гэртээ асараад тахижа байнад.

Эдэ бүгэдые харабал, үзэбэл, эжынь хэды баясаха байгаад даа. Юумэн гээшэ жэгтэйл байна. Арбан гурба дугаар Далай лама Түбдэн-Жамсын «арсалан шэрээ» эзэлжэ һууха үедэ, хоридохи зуун жэлэй түрүүшын жэлнүүдтэ, олон ламанар хороогдожо, дасан дуганууд һандаргагдаһан гээшэ. Ошор (манай эжын Бамбай гэжэ нарлэдэг) ламхайшье хамалганда орожо, тагаалал болоһон даа. Урда наһанай барилдалга гээшэ гү, арбан дүрбэ дугаар Далай лама Данзанжамса яагаад манай Володиие гарһаань хүтэлбэ гээшэб, баһал һонин. Тиигэбэ яабашье иимэ үндэр түрэлтэ Далай лама Данзанжамса хуби заяандань нүлөө үгэжэ, бэе, ухаан бодолыень һэргээжэ, арюудхажа табяал гээшэ гэжэ бодоноб. Ум маани бадмэ хум. Буддын шажан хэтэ мүнхэдөө һалбаран мандаг лэ!