Шабартын коммунарнууд

 

1930 ондо Шабартада «Улаан туяа» гэжэ коммуна тогтоhон юм. Тэрэниие эмхидхэгшэд : Жигжитов Дари-ЦыренБадмаевич,Шагдуров Шултэм, Жигжитов Бадма Бадмаевич, Шагдуров Дамдин, Доржиев СодномБадмаевич, Доржиев Дэлгэр Бадмаевич, Доржиев Гомбо Бадмаевич, Очиров Намдак Будаевич, Ринчинов Бальжин Бадмаевич ба Цыренжапов Сандан гэгшэд болоно. Шабартын коммунарнуудшэнэ байдал байгуулхын түлөө эршэтэй оролдолго гаргадаг, баяшуулайнгаа урдаhаа эрид сэхэ тэмсэдэг hэн.

Зониие коммунада орохыень уряалан, иимэ дуу дууралдадаг байгаабди:

 

Бургаас, бургаас (бургааhан) модонойнгоо

 

Бухытэрыньхатарая!

 

Бултаараа коммунадаа орожо,

 

Буржуйн сүры (hурые)дарая!

 

hээ- hээ! Ха-ха-хаа!

 

Хасуури, хасуури модонойнгоо

 

Хотолзотор хатарая!

 

Хамтаараа коммунадаа орожо,

 

Коммунис хууляа тогтоое!

 

hээ- hээ! Ха-ха-хаа!

 

Баhа хуушанай дуунуудые, илангаяа бурхан шажание магтажа дуулаhан дуунууудые, шэнэ удхатай болгоод дуулалдадаг hэмди. Жэшээ болгон, нэгэ иимэ дуу дурдамаар:

 

Боро шубуун хараасгай

 

Борын түлөөзобоно гү дээ

 

Богдол хаанай шабинар

 

Бурханай түлөөзобоно гү дээ гэhэн дуунай hүүлшын 2 мүр.

 

Большевич партиин хүбүүдүүдбултанайтүлөөзобоно гү дээ гэжэ хубилгаад дуулалдадаг байгаабди «Хаан», «Бурхан» гэhэн үгэнүүдынь «большевик», «социали», «зон» гэhэн үгэүүдээр hэлгээд дуулалдахадамнай, шэнэ сагта хэргүү байhашуул дураа гутажа, маанадые шоо үзэдэг бэлэй.

 

Шабартынхидмүнөө Хамни нютагта ажаhууна. Нютагнай хүгжэнги ажахытай, болбосон түхэлтэй болонхой. Коммунарнууд энэ жаргалта ажабайдалаймнай богоhо бодхогшод болоно бшуу. Шабартын коммунын ажахын хэды хүгшэн хүндэ, алдуу эндүүгтэй байгаашье hаань, коммунатогтоолго хадаа хамтын ажахын бии, болоходо нэгэ ехэ алхам боложо үгэнхэй. Мүнөөдэрэймнай ажахы коммунаhаа hабагшатай ха юм. Тиимэhээ коммунарнуудай габьята мартагдаха ёhогүй.

 

Коммунарнуудай дуунуудhаа:

 

Хадын саанаhаанаран гаража,

 

Хабтагай шабартым гэрэлтүүлээ

 

Коммунис хули тогтоожо,

 

Халуунханзүрхым баясуулаа

 

Уулын саанаhаа наран гаража

 

Үргэнхэн Шабартынм гэрэлтүүлэ

 

Улаанхан хули тогтожо,

 

Уласы (улад зоной) зүрхы баясуулаа».

 

Цыренова Дарима Сандановна – краевед