Цыренова З.Г., библиотекарь МБОУ "Санагинская СОШ"
 
Захааминай аймагай 85 жэлэй ойдо зорюулагдаһан «Минии тоонто Захаамин» гэһэн эдир зохёолшодой заншалта конкурс  2012 оной  февралиин 3-да Санагын дунда һургуулида боложо үнгэрбэ.

Захааминай аймагай 85 жэлэй ойдо зорюулагдаһан «Минии тоонто Захаамин» гэһэн эдир зохёолшодой заншалта конкурс  2012 оной  февралиин 3-да Санагын дунда һургуулида боложо үнгэрбэ. Энэ конкурс эдир уран гуурһатанайшье, түрэлхидэйшье,багшанарайшье ехэтэ хүлеэдэг заншалта үйлэ болоһоор үнинэй. Эдир бэшээшэд эндэ өөһэдтөө олониитын  анхарал хандуулна, уран зохёолшодтой,  мүн баһа өөһэд хоорондоо  харилсахадаа
 
ямар ехэ ульһа абанаб ,урма зориг түрэнэб.Түрэл хэлэндээ,түрэһэн дайдадаа
 
дурлан хүндэлжэ ябахыешье хүгжөөнэ ха юм. Энэл конкурсһоо удхалжа «Уран Дүшын ургыханууд»   гэһэн аймагай эдир бэшээшэдэй нэгэдэл бии
 
болоһон юм. «Минии тоонто  Захааминда» эдэбхитэйгээр хабаадаһан бэлигтэй «ургыханууд» мүнөө дээдэ эрдэмтэй мэргэжэлтэд  болонхой,  эрхимээр ажаллажа ябанад. Тэдэнэй тоодо нэрлэбэл, уран зохёолшод: Дарима Дулмаева, Амгалан Будаев, сурбалжалагша Светлана Жигжитова гэгшэд зохёолнуудаа бэшэһээр. Захааминай һургуулинуудай зуу гаран бэлигтэйшүүл эхин шүлэгүүдээ   республикын мэдээжэ  уран зохёолшод: Матвей Рабданович Чойбонов, Буряадай уран зохёолшодой холбооной Правлениин   түрүүлэгшэ, Россиин  Герой,  хасаг  сэрэгүүдэй  генерал, хасагуудай  талаар  Буряадай   президентын   зүбшэлэгшэ,  Россиин  буддын шажантанай заншалта Сангхын дид-хамба,арадай эмшэлэгшэ, Мальтийска орденой кавалер, арадай поэт, Галина Хандуевна Базаржапова, Буряадай арадай поэт, «Байгал» сэтгүүлэй ахамад редактор, Дулгар Доржиева, Буряадай арадай поэт, мэдээжэ радиожурналист, Альберт Уланов, Буряадай уран зохёолшодой холбооной гэшүүн, Владимир Чимит-Доржиевич Гармаев, Буряадай уран зохёолшодой холбооной гэшүүн,Буряадай габъяата инженер,ажалай ветеран, Сэсэг  Жаргаловна Мархаева,   багшанарай мэргэжэл дээшэлүүлгын дээдэ һургуулиин  багша, Сарюуна Эрдынеева , республикын үхибүүдые уран һайханай талаар хүмүүжүүлгын  түбэй мэргэжэлтэнэй  урда бэшэһэн найруулгануудаа уншажа,һургаал заабаринуудые, үреэлэй һайхан үгэнүүдые шагнаба. Мүрысөөнэй дүнгүүдээр 9-11 классуудай һурагшадай дунда «Уран шүлэг» гэһэн шэглэлээр Санагын дунда һургуулиин 9-хи ангиин һурагша Диана Цыренжапова түрүүлээ. Прозын зохёол бэшэлгэдэ Санагын һургуулиин Зоригма Жалсанова(8класс) илаба. Сурбалжалгын ажал эрхим һайнаар хэһэнэй түлөө Санагын 11-хи классай шаби Алтына Цыбенова, Үлэгшэнэй  8-хи классай һурагша Бадма-Ханда Буянтуева шалгарба. Драмын зохёол  һайнаар Зэдын аймагай Сагаатайн һургуулиин Буян-Дэлгэр Цыренжапова бэшээ. Бага наһанай үхибүүд сооһоо уран шүлэг найруулгада Ехэ-Цахирай Батор Аюев,  Ёнгорбойн Бато Гармаев,  Захааминай гимназиин Норжима Шангаева гэгшэд түрүүлбэ.
 
Мүн баһа конкурснуудай һүүлээр Буряад республикын габъяата багша, хизаар  ороноо  шэнжэлэгшэ,  «Уран-Дүшэ»  гэжэ Захааминай  уран зохёолшодой гэшүүн Аюша Жапович Доноевай «Сиинтэ» гэжэ номой «арамнай» болобо. Саг соогоо хэблэгдээгүй үлэшэһэн шүлэгүүдынь суглуулжа ном болгон шабинь Санжай- Ханда Дармаева хэблүүлбэ. Аюша Доноевой үгэнүүд дээрэ зохёогдоһон дуунуудые Раиса Бадмаева, Цырен ламбагай ба Ганбатын Бямбасурэн уран гоёор гүйсэдхөө.Уран зохёолшод поэдэй уран бэлигые онсолон тэмдэглэбэ. Поэт  залуу үетэндэ һургаал боломоор шүлэгүүдые олоор бэшэһэн юм.Түрэһэн нютагайнгаа арюун ёһо заншал мэдэхые, хангай дайдадаа гамтайгаар хандаха, хамгаалхые хүндэтэ багшымнай уран гоё шүлэгүүд уряална ха юм.
 
«Жэнхинэмэ буряад дайдамнай» гэжэ нэрэтэй Юлия Хандуевна Дампиловагай ирагуу шүлэгүүдэй номой арамнай һургуулиин библиотека соо боложо олоной һонирхол татаба. Поэдэй уянгата шүлэгүүдэй үгэнүүд дээрэ залуу хүгжэмшэд Булат Бадмаев, Вера Шобосоева, монгол композитор Будрагчаа Цэвэнсүрэн хүгжэм зохёогоо. Бэлигтэй композитор Цэвэнсүрэн,аймагай гимназиин һурагшад Владик Намдаков ,Рая Бадмаева болон бусад уярма гоёор дуулабад. Юлия Хандуевна Дампилова 1954 ондо Санага нютагта түрэһэн юм.Арбан табан наһатайһаа шүлэг бэшэжэ  эхилээ һэн. «Жэнхинэмэ буряад дайдамнай»гэһэн түрүүшынгээ шүлэгэй ном 2010 ондо хэблүүлжэ гаргаа. Мүн баһа ородооршье зохёоһон шүлэгүүдынь уншагшадай һонирхол ехэтэ татана.