Бальжинов Бадмажап -первый председатель коммуны ,а затем колхоза "Шэнэ Ажал",образованный в 1929-1930-е годы. Он внес огромный вклад в развитии колхозного движения. В годы Великой Отечественной войны ,в послевоенные годы он работал в рядах милиции. Имеет орден Красной Звезды.
Из рассказа первого председателя колхоза «Шэнэ Ажал» Бальжинова Б.Г.
Комсомолой эмхиин болоhон тухайда
1923 оной намар hэн,хамта 7 гэшyyдтэй Могойн комсомолой ячейка гэжэ тогтоогдоhон байгаа.
Гэшyyдынь гэхэдэ:
- 1.Бальжинов Бадмажап
- Цыдыпов Цыретор
- Чимитова Дулмажап
- Самбуев Зандра
- Дашибылон Цыренжап
- Аюшеева Цырма
- Саможапова Цыжидма
Ячейкын секретарь Дашибылон Цыренжап Ж. болоhон байгаа. 1930-аад оной Yедэ комсомолнуудай тоо гушаад байгаа.
Хуряангы мэдээн
Дээдэ –Хурьбын hомон 1927 он болотор 2 hомон байhан юм.
1)Могойн hомон
2) Могойн хутэлhоо доошэ hуудаг зон ба Ойбонтын hомон дээшээ hуудаг байhан юум , 1927 ондо нэгэдэhэн байха.
Энэ мэдээн Могойн hомоной байха
№ |
Нютагуудай нэрэнууд |
Айлнуудай ТОО
|
Амин Хунэй тоо |
Ном бэшэг таниха хунууд |
Лама нарнууд |
Доодо шадалтан |
Дунда шадалтан |
кулаагууд |
|
1 |
Хондинто |
15 |
51 |
15 |
2 |
9 |
6 |
- |
|
2 |
Хасуртайн адаг |
22 |
88 |
20 |
3 |
10 |
11 |
1 |
|
3 |
Эжэтэ |
17 |
48 |
10 |
2 |
12 |
5 |
- |
|
4 |
Хаила |
23 |
88 |
29 |
8 |
14 |
8 |
1 |
|
5 |
Тээгдэ |
28 |
98 |
30 |
6 |
12 |
16 |
- |
|
6 |
Бильчир |
32 |
106 |
33 |
3 |
16 |
15 |
1 |
|
7 |
Могой |
20 |
70 |
22 |
5 |
7 |
9 |
4 |
|
8 |
Дээдэ-Нуга |
26 |
84 |
20 |
7 |
16 |
9 |
1 |
|
9 |
Доодо-Нуга |
23 |
75 |
17 |
3 |
16 |
6 |
1 |
|
|
|
206 |
708 |
196 |
39 |
112 |
85 |
9 |
|
Тээгдэ (село)гэжэ бии болоhон ба хамтын ажалай анха тогтотоhон тухай тобшо мэдээн иимэрхуу байха:
- Тээгдэ нютагта ажа hуудаг 28 урхэтэ айлнуудай суглаан дээрэ малшинай нухэсэл гэжэ тогтоохо тухайда хэлсэжэшиидээд 23 айлынь хамтын хусэн гэжэ нухэсэл тогтоогоод,тэрэнэй правлениин турулэгшээр Бальжинов Бадмажап гэгшые hунгаа.
- Мун тэрэл 1928 ондо,бухы Тээгдын 28 урхэтэ айлнуудай суглаагаар нэгэн газарhаа тосхон hуурин (село) болон hууха гэжэ шиидээд ,тэрэ гэhээр Тээгдэ hуурин боложо,байра байдалаа нуужэ hууhан газарынь Тээгдын улица гэжэ муноо нэрлэгдэнэ.
- Анха туруун худо ажалай коммуна болоhон тухайда гэбэл иимэ байгаа даа: 1929 ондонобриин 11 –дэ худоо ажалай коммуна тогтоогдоо.Энэ коммуна «Шэнэ Ажал» гэжэ нэртэйhэн.
- Анха туруун ороhон гэшууд гэхэдэ : хамта 11 айл,23 амин хун,эдэнэй 16 –ниинь 16 наhанhаа дээшэ наhатан,7 -ниинь доошо наhатан байгаа.
Зооринь гэбэл :адуун -7,ухэр-35 ,хонин ба ямаан -39,гадна буса жэжэн ажалайажалай зэбсэгууд байгаа ааб даа.
1930 оной январиин 1 болоходо коммунын гэшуудэй тооонь гэбэл 30 гаран булэ айлнууд .
100 гаран амин хун болоhон байгаа, мун хамтынь зооринь , мал адууhанииинь улам бури нэмэжэл байhан.
Энээгээр болоходоо Дээдэ Хурьбын эгээн туруун тогтоhон колхоз болоно.
Колхоз «Шэнэ Ажал» 1932 оной январиин 1:
Общее число населения -365 чел.
В том числе трудоспособных-228 чел.
Наличие скота:
КРС-705голов
Овец-875
Свиней-39
Лошадей-180
Всего посева зерновых -258 га
В том числе пшеницы-26 га
Ржи-149га
Овес и ячменя-83 га
Валовый сбор зерновых -6.5 ц
В том числе пшеницы-9,1 ц
Ржи-6,3ц
Овес и ячменя-5,9ц
Тээгдын коммунада анха туруун орогшодой список:
- Бальжинов Бадмажап
- Чимитов Нима
- Мижитов Жамбалдоржи
- Самбуев Жигжит
- Цыдыпов Цыретор
- Рабданов Балдан
- Жигмитова Цырен –Дыжит
- Дамбиева Димит
- Цыренов Данзан
- Рыгденов Рыгсыл
- Будаева Жалма.
Записала Банзаргашеева Ц.
Комментарии