«Үхэр-Чулуу (Баруун Нарин) гэжэ нэрэтэй нютаг болбол Ториин голhоо зүүлжээ ошоходо, нюсэгэн хормойтой, ногоон захатай, нарин гол горхотой нютаг оршодог. Тэрэ голой эхиие Нариин гэжэ нэрлээд, адагыень Үхэр-Чулуу гэдэг. Баруун хүндын эхиие Булаг гү, али Хүрээ-Булаг гэжэ нэрлэдэг болоhон байгаа. Тэрэ Булагай хажууда дацан-хүрээ баригдадаг дээрэhээ «Хүрээ Булаг» гэжэ нэршэhэн байгаа хаш» - гэжэ Д.-Д. Менжигиин «Буряад ороной сартуул уг изагууртан» гэhэн ном соо бэшэгдэнэ.

«Зэдэ урадхамалай хойто бэеын элдин хонгор үндэр уулын наратай халюун үбэрhѳѳ бурьялан гарадаг булаг аршаантай Ухэр-Чулуу гэжэ нютагта урда сагhаа наша сартуул угтанай хэдэн бүлэг айлнууд отог отогоороо hуудаг байгаа.

Хүрэй Булагай дасан хүрээнэй байра, айлай буусанууд, эшэгэн-дахатын hууринууд мүнѳѳшье болотор эли тодоор харагдажа байдаг. Наринай айлай буусанууд, Хаяа-хото ба Оерой айлай буусын дээгүүр ногоо-хяаг, хүхэрэн байгадань элихэн харагдажа байдаг. Энэ голнуудай доодо захань нэгэдэжэ, нэгэ уулатай, оеортой болоhониие Үхэр-Чулуунай Оеор гэжэ нэрлэдэг болоhон байгаа ха. Үхэр-Чулуу нютагта анха түрүүн сартуул угтанай ахалагша Ашада гээжэ Монголhоо буужа ерэhэн гэдэг. Ашада бол 3 хүбүүтэй байгаа: Хархай, Гайка, Онибой. Эдэ гурбан хүбүүдhээ олон айл аймаг тараhан гадэг. Энэ нютагта Хоргод угтан хойто зүгhѳѳ ерэжэ, Баатадтан гэдэгhээ хэдэн бүлэг айлнууд hуудаг байhан юм» - гэжэ Д.-Д.Менжигиин бэшэhэн байна. – Хачанууд яhатанhаа гараhан Бужагын Жэмбэ (зурхайша габжа лама), Бужагын Зэбээ юумэд баhал хэдэн бүлэг айлнууд hуудаг байhан гэхэ. Уряанхан угтанай Тана Мэргэн, Цана Мэргэн хоёр Монголhоо буужа ерэhэн намтартай гэдэг. Танын хүбүүн Хутагтай гээшэ 12 наhатайдаа абаhаа hалажа үлэбэ ха…Хутагтайн эжы юрѳѳл бурхантай, шажантай газар буужа ошое гэжэ, урагшаа нүүхэ, Зэдэ урадхамалай хойто бэедэ тогтожо, Гэдээн уулын үбэр хормой Нюга гэжэ нютагта буужа, бархантай, шүтѳѳнтэй, үлиртэй – мойhонтой үнэр баян Зэдэ гол дээрэ hууришаhан гэдэг. Энэ нютагтаа Хутагтай хүбүүн хоер хүбүүдтэй болоhон байгаа: Энхэбэй, Энхолсон.

Энхэбэнь 2 хүбүүдтэй болоо: Жана, Мача. Мачань баhа 2 хүбүүдтэй байhан: Табан, Азар. Табаанай хүбүүн Чордон. Азарай хубууд: Ендон, Сансо. Чордон 5 хүбүүдтэй байгаа: Банзарагса, Бадма, Балдан, Дэмчиг, Цэнгэн. Балдан 8 хүбүүдтэй: Морхо, Цэрэн, Найдан, Жабоо, Цэбэг, Содбо, Болод. Цогто 3 хүбүүдтэй байhан: Лубсан, Бата, Тадан. Таданай хүбүүн Цэрэн-Доржо. Цэрэн-Доржын хүбүүд: Валера, Зоригто, Олзо, Жаргал. Чордонов  Лубсан 4 хүбүүдтэй байгаа: Бальжинима, Гонгор, Жаргал, Дашижаб. Гонгор 4 хүбүүдтэй: Александр, Иван, Бальжинима, Василий. Александр 2 хүбүүдтэй: Саша, Зоригто. Иванай хубуун Боря. Бальжинима 2 хүбүүдтэй: Михаил, Иван. Василиин хүбүүн Анатолий. Жаргалай хүбүүд: Дэмбэрэл-Доржо, Бато-Жаргал. Дэмбэрэл-Доржын хүбүүн Баяр. Бато- Жаргалай хүбүүн Эрдэм.

«Манай Оёор нютагта ехэнхидээ сартуул угтай зон ажаhуудаг – гэжэ буряад хэлэнэй багша Цырен-Ханда Самбуевна Доржиева hурагшадтаа ойлгуулдаг, - Сартуул угhаа тараhан 11 hалаа бии. Тэдэниие нэрлэбэл: Баатадтан, хорчидтон, манчитан, сансатан, алагчинтан, онгоройтон, тогчитон, урбайнтан, банзарагцатан, хүгшэнтэн».